Plastik Atık İstilası Denizlerimizi Tehdit Ediyor
Dünya’nın denizleri ve okyanusları plastik atık istilası altında. Her yıl 500 milyar ila 1 trilyon arasında naylon poşet üretiliyor, bunların üretimi esnasında 200-400 milyon varil petrol kullanılırken dünyanın ve denizlerin temiz kalması mümkün mü? Bu miktar 2,5 milyar arabanın bir yılda kullandığı yakıta eşit. Yaşamın ve varlığımızın kaynağı olan suyun kirleniyor olması bizim de kirleniyor olmamız anlamına geliyor. Deniz canlıları da ekosistemdeki kirlenme ve bozulmayla birlikte tükeniyor. Oysa denizlerden elde edilen canlılar insanlara her yıl 90 milyon ton gıda sağlıyor. Üstelik dünya üzerinde yaklaşık bir milyar insan balıkçılığa bağımlı bir hayat sürdürüyor. Bu balıkçılıktan geçinen bir milyar insanın da bildiği yaşam biçimleri yavaş yavaş yok oluyor.
Plastikler atık olarak denize ulaştıklarında bozunma sıcaklıklarının yüksek olması, ultra viyole ışınlarına ve bakterilere karşı dayanıklı olması nedeniyle yüzyıllarca denizlerde varlıklarını sürdürüyor; insanlar, doğal yaşam ve ekosistem için büyük tehlikelere neden oluyor.
Plastik atık lar, fiziksel aşınmaya maruz kaldığında aşamalı olarak parçalanıp mikro-plastik denen çok daha küçük parçalara bölünüyorlar (yarıçapı 5mm’den küçük). Çoğu, tekstil ürünlerinden sentetik dokular ya da deterjan, kozmetik ve kimyasal üretimden gelen katalizör parçacıklar, plastik atık parçacıkları ( doğada %100 çözünen poşetler de dahil olmak üzere), lastiklerden aşınıp kopan parçacıklar ve bileme-yontma süreçlerinden açığa çıkan plastik atıklar. Bu mikro-plastik atıklar kanalizasyon veya yağmur sularıyla nehir ve denizlere sürükleniyor.
Her gün en az 10 kamyonluk plastik atığı denizlerimize bırakıyoruz… Bu da denizlere her gün binlerce tonluk bir yük ve kirlilik getiriyor. Durum öyle bir noktaya geldi ki plastikler, denizlerin en verimli ilk 200 metre derinliğinden 2000 metredeki Finike Denizaltı Dağları’na kadar her yerde bulunabiliyor.
Plastik atık ve çöpler neden sorun?
Doğal ortam ve ekosistem için tehdittir:
• Suda süzülen mikro-plastik atıklar pek çok farklı organizma tarafından yutuluyor.
İçlerindeki zehirli maddeler, bu parçacıkları yutan deniz canlıları yoluyla beslenme zincirine halka oluyor ve insana kadar ulaşabiliyor. Gözle görülmeyen bu plastikleri mikro seviyedeki deniz canlılarından ayırmak ve okyanusu bu kirleticiden temizlemek ise hiç kolay olmuyor.
• Denizlere ulaşan makro- plastik atık parçalar ise yemek zanneden deniz memelilerinin, deniz kaplumbağalarının, sürüngenlerin, balık ve deniz kuşlarının ölümüne ya da acı çekmelerine neden olabiliyor. Örneğin kaplumbağalar, denizanası zannettikleri plastik poşetleri yiyebiliyor; kuşlar kendilerini ve yavrularını balık yumurtası veya yengeç zannettikleri plastiklerle besleyebiliyorlar. Çöpleri yiyerek mideleri dolan canlılar açlığa maruz kalıyor ve besin yetersizliğinden ölüyorlar. Yenilen maddeler canlının solunum kanalını tıkayarak havasızlıktan ölmesine de sebep olabiliyor.
• Deniz memelileri, deniz kaplumbağaları denize bırakılmış balıkçı ağlarına takılabiliyor. Bu takılma bu canlılarda mutlaka ölümle sonuçlanmasa da çok derin acılara sebep olabiliyor İnsan sağlığı için tehdittir:
• Denizdeki ve kıyılardaki plastik atıklar insan sağlığını tehdit eden zararlı kimyasalların yayılmasına, yaralanmalara, bulaşıcı hastalıkların yaygınlaşmasına neden olabiliyor.
Ekonomiyi olumsuz etkiler:
• Plajların ve denizlerin temizliği çok maliyetli olabiliyor; özellikle ulaşımın zor veya altyapının eksik olduğu ücra yerlerde.
Kirletilmiş deniz ve plajlar turist çekmiyor. Daha az turist sahil toplulukları için daha az gelir anlamına geliyor.
• Denizde salınan plastik ve diğer atıklar pervane ve çapaya dolanarak
• Ekosistemin işleyişine ve insanların sağladığı hizmetlere plastik atıklar ve diğer atıklar yüzünden gelen her zarar insanların geçimini etkiliyor.
Uzun mesafeler kat*ediyor:
Plastik ve diğer katı atıklar deniz akıntıları, dalgalar, rüzgarlar ve akışlarla yolculuk ederek kaynağından çok uzaklara ulaşabiliyor. Bu atıkları insanların hiç yaşamadığı bakir bölgelerde görmek bile mümkün oluyor.
Uzun*ömürlüdür:
Plastik çöpler doğal yaşamı, ekosistemi ve insan sağlığını on yıllarca, yüz yıllarca tehdit ediyor.
•Misina 600yıl
•Plastikşişe 450yıl
•Çocukbezi 450yıl
•Lastikayakkabıtabanı 50-80yıl
•Naylonkumaş 30-40yıl
• Plastik poşet 10-20 yıl
İzlemesi zordur:
Bir plastik çöpün nerede oluştuğu, yolda başına neler geldiği ve ulaştığı yere niçin geldiği gibi etmenleri, yani rotasını ve kaderini takip etmek ise neredeyse imkansız oluyor.
Görüş alanı dışındaysa erişim alanı da dışındadır:
Mikro-plastik atıklar küçük olmaları sebebiyle gözle görünmüyor. Deniz altındaki ağır makro-çöpler de görüş alanı dışında kalıyor. Her ikisinin de giderimi neredeyse mümkün olmuyor.
Derneğimizin diğer dalış etkinliklerini mutlaka inceleyin.
Previous Post
Next Post